مواد معدنی بخش کوچکی از جیره حیوانات را تشکیل می دهند ولی وجود آنها بسیار حیاتی است. مواد معدنی در بدن حیوانات در حال رشد نقش مهمی را به عهده داشته و در فعالیت های حیاتی اعضای دیگر دخالت دارند. یکی از این مواد عنصر منیزیم است که رابطه نزدیکی با عنصرهای کلسیم و فسفر دارد و حدود ۷۰ درصد کل منیزیم در استخوان ها و بقیه در بافتهای نرم و مایعات بدن حیوان پراکنده است. منیزیم فلزی است از خانواده فلزات قلیایی خاکی که نقش ساختمانی در غضروف ها، استخوان ها و دندان ها دارد. منیزیم در ترکیب (MgO) با اکسیژن در ردیف مکمل های معدنی خوراک دام و طیور و آبزیان دسته بندی شده که شماره خوراک بین المللی آن ۱۶-۰۲-۷۵۶ با ویژگی های خاص خود که در این استاندارد آورده شده است می باشد. منیزیم معمول ترین فعال کننده بعضی آنزیم ها بوده و بعنوان یک ماده تسریع کننده درسوخت وساز کربوهیدرات ها وچربی ها اثر می گذارد و جهت فعالیت مناسب و تنظیم کار بعضی از آنزیم ها دخالت دارد.
دلایل استفاده از اکسید منیزیم
کاهش غلظت منیزیم در رژیم غذایی و پس از آن کاهش سطح آن در خون سبب کزاز عضلانی می شود و همچنین باعث کاهش قابلیت دسترسی زیستی۲ و سایر مواد مغذی و در نهایت کاهش رشد می شود. در شرایط بروز اختلالات ناشی از کمبود منیزیم اضافه کردن یونهای منیزیم با غلظت های بیشتر در جیره غذایی سبب بهبود بیماری می شود. بطوری که شایعترین بیماری ناشی از کمبود منیزیم خون، در حیوانات بالغ کزاز مرتعی (کزاز شیرواری۳) می باشد. منیزیم بصورت ترکیبات مختلف از جمله اکسید منیزیم، سولفات منیزیم، کلرید منیزیم، کربنات منیزیم و استات منیزیم می تواند در مکمل های معدنی مورد مصرف در خوراک دام و طیور و آبزیان اضافه گردیده و یا بصورت متراکم بشکل آجرلیسیدنی مورد استفاده قرار گیرد.
خواص اکسید منیزیم
این مکمل معدنی دارای خواص متعددی می باشند که در ذیل به برخی از این موارد اشاره شده است:
- حفظ pH شکمبه در دامنه مطلوب (6/2 تا 6/8) و جلوگیری از نوسان شدید آن
- پیشگیری از بروز تب شیر در گاوهای تازه زا
- بهبود فعالیت میکروارگانیسم های شکمبه
- افزایش چربی شیر
- بهبود هضم نشاسته (و کاهش ذرت هضم نشده در مدفوع)
- افزایش راندمان استفاده از انرژی و تولید پروتئین میکروبی در شکمبه
- کاهش مشکلات ناشی از تغییرات ناگهانی جیره
- کاهش اثرات مضر اسیدوز شکمبه بر کبد و در نتیجه بهبود متابولیسم مواد مغذی
- دارای اثرات تدریجی و پیوسته (در مقایسه با اثرات آنی و کوتاه مدت جوش شیرین)
- یشگیری از بیماری کزاز علفی (لنگش حاصل از کمبود منیزیم)
- جبران کمبود منیزیم جیره (به دلیل استفاده از کودهای ازته و پتاسه در مزارع کشت علوفه)
- عدم تاثیر بر میزان مصرف کنسانتره (در مقایسه با اثرات کاهندگی جوش شیرین بر خوراک مصرفی)
- عدم آلودگی محیط زیست (در مقایسه با سدیم دفعی از جوش شیرین)